Even geen prikkels meer? Of juist meer prikkels? Welke prikkels eigenlijk?
Wat doe jij in zo’n situatie? Ga je naar het toilet waar het stil is en waar je het donker kan maken? Of ga je buiten een rondje lopen, waar je de wind in je gezicht voelt en de bladeren in de bomen ziet wiegen?

Als ik mijzelf die vraag stel welke prikkel ik nu wil om straks weer fris het volgende avontuur in te duiken, dan heeft het rondje park mijn voorkeur. Ik neem het seizoen zintuiglijk waar en dat is iedere keer een andere beleving. Gedachten laat ik gaan met de wind. Als ik terug kom ben ik weer opgeladen en uitgerust voor het volgende moment dat zich aandient: een andere activiteit, de overgang van werk naar huis, of van huis naar het concertgebouw bijvoorbeeld. Het is fijn dat ik die keuze zelf kan maken.

Ouderen die leven met dementie kunnen die keuze vaak niet meer zelf maken. Soms zijn ze onrustig en hebben dan minder prikkels nodig. Anderzijds zijn ze zo stil en apathisch en kunnen ze juist een stimulerende prikkel gebruiken. Het is maar net waar de behoefte ligt en wat op dat moment goed is voor die persoon en de omgeving. Verzorgend personeel kan dan helpen om in die behoefte te voorzien.

Een ruimte om deze prikkels gericht te kunnen aanbieden is dan echt een uitkomst. De meeste mensen kennen zo’n ruimte als een ‘snoezelkamer’ of ‘belevingsruimte’. Zo’n omgeving wordt gekenmerkt door een inrichting waar diverse zintuigen gestimuleerd kunnen worden om rust of een bepaalde mate van sensatie op te wekken.
De ruimte is voorzien van aaibare knuffels, rustige muziek, herkenbare geluiden, stimulerende geuren, kleurrijke afbeeldingen, tactiele objecten, een comfortabele stoel of bijzondere verlichting van een sterrenhemel en fonkelwand.
Deze plek is als een bezoek in een andere wereld waar specifieke herinneringen de aandacht kunnen krijgen of juist een algemene beleving voor ontspanning en rust. Bijvoorbeeld een nachtelijke sterrenhemel met zingende krekels, de geur van het hoge gras in de velden en een herkenbaar deuntje in de verte? Het zou mij direct meenemen naar een herinnering tijdens een vakantie in Frankrijk, waar ik naar de nachtelijke hemel kijk vol verwondering.

Over de jaren heen worden er echter zo veel spullen verzameld dat het een vergaarbak is geworden. De kakofonie van dingen geeft een warrige indruk in plaats van een sfeervolle ambiance, waar een zintuiglijke beleving gecreëerd kan worden. Het is zelfs niet vreemd om deze ruimtes aan te treffen die als opslagruimte gebruikt worden. Het heeft dan niet meer de kwaliteit van beleving die je wilt creëren.

De kunst van een goede snoezelruimte is om deze zodanig in te richten dat het een harmonieus geheel is wat gemakkelijk qua sfeer veranderd kan worden met controle van zintuiglijke prikkeling. Het is er opgeruimd, sfeervol en belevingsgericht. Spullen kunnen worden opgeborgen en zijn gemakkelijk weer binnen handbereik. Diverse materialen om de zintuigen te stimuleren, zouden zoveel mogelijk geïntegreerd kunnen worden in het interieur. De ruimte is dan zoveel mogelijk vrij van onnodige obstakels en straalt meer eenheid uit. Er is dan meer aandacht voor de beleving.

Soms hoeft er alleen opgeruimd te worden. Soms moet je opnieuw beginnen door de vraag te stellen wat voor ervaring je iemand wilt kunnen aanbieden. Daar vandaan kun je de kamer of de gang dan opnieuw gaan ontwerpen en inrichten.

Zinvolle vragen stellen en frisse gedachten over zintuiglijke belevingen?
Vraag het gewoon. We zijn er om je te prikkelen.

Jochum de Boer
[email protected]
+31626396846